Người Bahnar có Luật tục "Lặn nước" nhằm phân xử đúng hay sai của một vụ việc nào đó mà hai bên nghi ngờ cho nhau. Ví dụ: Ông A nghi cho ông B ăn trộm con trâu của nhà ông A. Ông B không đồng ý và nhờ đến Hội đồng già làng phân xử. Hội đồng già làng tiến hành mời ông A và ông B cùng họ hàng hai ông về xét xử. Để đảm bảo cho độ chính xác, Hội đồng già làng dùng biện pháp "Lặn nước" để phân giải. Nếu hai bên đồng ý cho Hội đồng già làng tổ chức phân xử bằng cách "Lặn nước" thì 3 ngày sau, mỗi bên mời một già làng làm người đại diện cho mình để làm thủ tục xét xử theo Luật tục "Lặn nước".  Thời gian vào buổi sáng từ 8 giờ đến 9 giờ. Địa điểm tại con suối hay hồ nước gần làng.

Bước 1: Cả hai già làng đều làm thủ tục cúng Thần nhà (Yang hnam), Thần nước (Yang đak), Thần trời (Yang năr) tại nhà của chủ mà mình nhận đứng ra làm thủ tục. Cúng xong, già làng đi vào rừng chặt một cây le tươi, thẳng, có đầy đủ lá. Trước khi chặt cũng phải đọc câu cầu khẩn xin thần trời, thần núi chứng giám cho sự trong sạch hay gian dối của chủ mà mình đứng ra bảo hộ. Sau đó mang về cắm xuống suối hoặc hồ nước nơi tổ chức lặn nước. Trước khi cắm xuống nước già làng cũng phải đọc câu cầu khẩn xin Thần trời, Thần nước chứng giám cho sự trong sạch hay gian dối của chủ. Sau đó kiểm tra xem vết chặt cây le có liền mạch hay không? Lá le có bị héo hay không? Nếu vết chặt bị xước, lá le bị héo coi như người chủ đó đã có biểu hiện gian dối tức là Yang không đồng ý. Bước 2: Khi thủ tục đã được chuẩn bị xong, hai bên đều cầm cây le đã được cắm sẵn dưới nước. Già làng hô chuẩn bị bắt đầu, cả hai đều được lặn xuống nước, tay giữ chặt cây le không rời khỏi vị trí. Trong vòng từ 3 đến 5 phút, bên nào thua cái đầu từ từ nổi dần lên mặt nước. Lúc đó già làng túm tóc kéo đầu người thua lên khỏi mặt nước và tuyên bố Yang không đồng ý, nghĩa là thua cuộc. Bước 3: Căn cứ vào bước 1 và bước 2. Hội đồng già làng họp bàn và đi đến thống nhất phạt vạ. Nếu ông A thua cuộc sẽ bị Hội đồng già làng phạt một con heo to khoảng 100 kg để làm Lễ cúng Yang rông (Thần nhà rông) và sau đó mời cả làng cùng ăn thịt heo và uống rượu phạt, mục đích là để giảng hoà thay cho lời xin lỗi. Nếu ông B thua thì ông B phải trả cho ông A 1 con trâu to bằng con trâu của nhà ông A mất và bị Hội đồng già làng phạt một con heo to khoảng 100 kg để làm Lễ cúng Yang rông (Thần nhà rông) và sau đó mời cả làng cùng về ăn, uống rượu phạt, mục đích là để xin lỗi gia đình ông A và cả làng. Mọi vấn đề nghi kỵ đều được xóa bỏ ngay sau khi làm Lễ phạt vạ tại Nhà rông của làng. Các bên ăn thịt heo, uống rượu ghè cùng với dân làng và được bắt tay đoàn kết sau khi kết thúc buổi tiệc liên hoan./. Theo http://vhttdl.gialai.gov.vn